Jak czytać okularową receptę od okulisty?

Poprzez ostatnie blogowe wpisy postanowiłem odrobić za Was artykułowe lekcje z podstawowej wiedzy z obszaru optyki i okulistyki. Dlatego dzisiaj informacje, które ułatwią życie obecnym i przyszłym okularnikom odpowiadając na kilka ważnych, elementarnych pytań. Będę starał się opowiedzieć Wam o tym możliwie najprostszym językiem, choć nie obejdzie się bez kilku nowych określeń i zwrotów. 😊

Jak odczytać i zrozumieć  hieroglify otrzymane  na okularowej recepcie od okulisty lub optometrysty? Co to jest sfera? Co oznacza cylinder? Co to jest oś? Co to jest PD?

A więc po kolei. Co oznaczają wartości na recepcie okularowej?

Część górna recepty – z oznaczeniem „dal” określa Twoją korekcję okularową „do dali”, a więc w sytuacjach kiedy potrzebujesz okularów np. wychodząc z domu, prowadząc samochód czy oglądając telewizję, gdzie potrzebny jest Ci komfort widzenia przedmiotów znacznie oddalonych od Ciebie.

Część dolna recepty – z oznaczeniem „bliż” określa Twoją korekcję okularową „do bliży”, a więc w sytuacjach, w których potrzebujesz okularów do pracy z dokumentami, do czytania albo przeglądania telefonu, tak aby zapewnić Ci ostrość widzenia przedmiotów znajdujących się blisko Ciebie.

W zależności od tego, które okulary chcesz wykonać Twój optyk będzie potrzebował wartości z górnej lub z dolnej części recepty. W sytuacji, w której zdecydujesz się (zgodnie z sugestią lekarza okulisty lub optometrysty) na tzw. okulary progresywne lub dwuogniskowe – salon optyczny będzie potrzebował wartości Twoich „mocy” zarówno do dali jak i bliży.

Co to jest sfera?

Sfera – (inaczej dioptria SPH lub DPT) – na recepcie to pionowa kolumna po lewej stronie (oddzielnie dla oka prawego – OP i oka lewego OL). Jest to jednostka optyczna, której wartość jest równa odwrotności ogniskowej soczewki wyrażonej w metrach. Określa ona krótkowzroczność (oznaczenie „-” przed daną wartością) lub dalekowzroczność, inaczej nadwzroczność (oznaczenie „+‘’ przed daną wartością). A więc, kto nosi okulary minusy, a kto nosi okulary plusy? Jeśli jesteś dalekowidzem wartość sfery na recepcie będzie dodatnia (+). W przypadku, kiedy jesteś krótkowidzem wartość sfery na recepcie będzie ujemna . Krótkowzroczność jest najczęściej spotykaną wadą refrakcyjną. Jeśli nie wymagasz sferycznej korekcji okularowej w danym oku – w kolumnie sfera na recepcie będzie oznaczenie 0,0 lub „plan”.

Co to jest oś? Co oznacza cylinder?

Druga i trzecia kolumna na recepcie przeznaczona jest do wprowadzenia wartości cylindra oraz jego osi. Kiedy część oka ludzkiego zwana rogówką lub soczewką nie jest równomiernie zakrzywiona (ma zaburzoną symetrie obrotową), krzywiznę tą koryguje właśnie cylinder. Podawany jest on na recepcie także w dioptriach, z dodatnią lub ujemną wartością. Korekcja ta występuje niezależnie od konieczności korekcji sferycznej (pierwsza kolumna na recepcie) i występuje podobnie jak wada sferyczna w jednym lub obu oczach. Poprzez wartość cylindra korygujemy wadę wzroku zwaną astygmatyzmem (inaczej niezbornością).

Obok cylindra nieodłącznie występuje wartość osi podawana w stopniach (od 0 do 180). Określenie tej wartości jest niezbędne do prawidłowego osadzenia „szkła” w oprawie okularowej.

Co to jest PD?

Pomiarem niezbędnym do prawidłowego wykonania okularów w warsztacie optycznym jest także podanie wartości PD (z ang. pupillary distance). Określa on rozstaw źrenic, czyli odległość od środków źrenic oka podaną w milimetrach. Dla precyzji pomiaru (a w konsekwencji dokładniej wykonanych „szkieł” okularowych) wykonuje się go przy użyciu specjalnego urządzenia (cyfrowego pupilometru) z podziałem na oko prawe i lewe. Często parametr ten na recepcie podawany jest jako wartość sumaryczna. Należy pamiętać, że wartość PD do dali i bliży będzie się od siebie różnić (zwykle 2 milimetry).

Czym jest addycja, baza i pryzmat?

Parametry, które odnajdziecie na swojej recepcie znacznie rzadziej to addycja, baza oraz pryzma. Niekiedy na recepcie okularowej lekarz lub optometrysta napisze oznaczenie ADD (addycja) z podaną obok wartością. Określa ona różnicę (mierzoną w dioptriach – DPT) miedzy korekcją do dali (górna część recepty) a korekcją do bliży (dolna część recepty). Parametr ten wprowadzany jest na recepcie w sytuacjach, w których będziesz decydował się na zakup okularów progresywnych. Wartość addycji dla obu oczu w przypadku soczewek progresywnych będzie taka sama.

Pryzmat to parametr potrzebny w przypadku wad wzroku związanych z zezem lub widzeniem obuocznym (najczęściej w przypadku dzieci). Moc zapisywana jest wtedy w tzw. dioptriach pryzmatycznych (czwarta kolumna na recepcie).

Baza występuje zawsze obok wartości pryzmatu i określa jego kierunek. Na recepcie jest wtedy podana wartość kąta (od 0 do 360 stopni) lub określenie opisowe (nos -bazą do nosa, skroń – bazą do skroni, dół – bazą do dołu lub góra – bazą do góry). Parametr ten może właściwie osadzić soczewki w okularach.

Mam nadzieję, że dzięki powyższym informacjom odnaleźliście odpowiedź na odwieczne pytanie okularników – jak czytać receptę od okulisty? Niebawem kolejne wpisy z gatunku optyki. Trzymajcie się.

Ghosteye